Lederhuid (dermis)

De lederhuid is veel dikker dan de opperhuid (zie figuur 1) (de Groot & Toonstra, 2020). Dit kan variëren van één tot drie millimeter. De lederhuid is opgebouwd uit bindweefsel en bestaat uit cellen met veel celtussenstof. De celtussenstof bestaat uit vezels en een bindweefsel grondsubstantie. In de dermis bevinden zich bloedvaten, lymfevaten, zenuwvezels en delen van adnexen (talgklieren, zweetklieren en haarfollikels). 

Talgklieren

De talgklieren zijn eenvoudige, vertakte, blaasvormige klieren (de Groot & Toonstra, 2020). Talgklieren ontstaan uit haarzakjes en zijn hier vaak mee verbonden, de talgklierafvoergang mondt dan uit in het haarzakje. De talgklieren verzamelen het talg door grote hoeveelheden vet op te slaan in het cytoplasma, als het cytoplasma helemaal is omgezet in vet is de kern verdwenen. De cel barst open waardoor er een vettige substantie overblijft, dit wordt talg genoemd. Het talg bestaat ook uit dode celdelen, vetzuren en vetalcoholen. Via talgklierafvoerbuisjes en talgklierporiën komt de talg op de huid terecht, dit voorkomt uitdroging van huid en haren. Ook bevat talg stoffen die de groei van bacteriën, schimmels en gisten op de huid kunnen tegengaan. Talgklieren worden beïnvloedt door androgenen (mannelijke hormonen) die de talgproductie stimuleren. Tijdens de puberteit neemt het aantal talgklieren onder invloed van de androgenen sterk toe. Dit kan leiden tot acne. Acne is een actieve ontsteking van de talgklieren. Acne wordt vaak door een bacterie veroorzaakt, meestal staphylococcus. Bij acne ontstaan er puistjes op de huid en kan blijvende littekens op de huid achterlaten.

Celtypen in de dermis

  • Fibroblasten
  • Macrofagen
  • Mestcellen

(zie figuur 2)

Fibroblasten

Dit zijn de belangrijkste cellen in de dermis (de Groot & Toonstra, 2020). Fibroblasten produceren grondstoffen voor het bindweefsel zoals procollageen, pro-elastine, moleculen en enzymen voor de grondsubstantie.

Macrofagen

Macrofagen kunnen vaste deeltjes, waaronder bacteriën uit de omgeving, opnemen en verteren (de Groot & Toonstra, 2020).

Mestcellen

Mestcellen bevatten stoffen als histamine, heparine en serotonine die een rol spelen bij ontstekingsprocessen (de Groot & Toonstra, 2020). Histamine kan bloedvaten verwijden bij bijvoorbeeld irritatie van de huid. 

Vezels in de dermis

  • Collageen 
  • Elastinevezels

Collageen

Collagene vezels zorgen voor stevigheid (de Groot & Toonstra, 2020). De vezels zijn niet elastisch maar hebben wel elastische eigenschappen en kunnen een heel klein beetje worden uitgerekt. Collageen kan lang in de dermis aanwezig blijven maar wordt uiteindelijk afgebroken door het enzym collagenase.

Elastinevezels

Elastinevezels vormen een netwerk in de dermis (de Groot & Toonstra, 2020). Deze vezels geven de huid elasticiteit en veerkracht.

Grondsubstantie

De grondsubstantie is een waterhoudende gel die de ruimte tussen de cellen en de vezels in de dermis inneemt (de Groot & Toonstra, 2020). Deze substantie wordt geproduceerd door de fibroblasten. De grondsubstantie is opgebouwd uit glycosaminoglycanen (GAG’s, zoals hyaluronzuur), water en elektrolyten. Voor het transport van water en elektrolyten is de grondsubstantie van belang, ook beschermt deze tegen micro-organismen. Ook functioneert het als een soort elastisch kussen waardoor de huid een zekere spanning behoudt. 

Strata van de dermis (weefsellagen)

Er zijn twee lagen in de dermis, van boven naar beneden:

  • Stratum Papillare
  • Stratum Reticulare

Stratum Papillare

Het Stratum Papillare heeft golvende uitlopers in de epidermis (de Groot & Toonstra, 2020). Hiermee wordt de basaalcellenlaag voorzien van voedingsstoffen en zuurstof. Deze laag veroorzaakt lijntjes op de huid.

Stratum Reticulare

Het Stratum Reticulare is het diepere deel van de dermis (de Groot & Toonstra, 2020). Deze laag bevat grovere vezels en minder cellen dan het Stratum Papillare. Deze laag bevat bloedvaten, lymfevaten, zenuwen, klieren en receptoren van de huid. Collageen is de grootste structurele component van de lederhuid en zorgt samen met elastine voor stevigheid en elasticiteit van de huid.

 

figuur 1. opbouw van de huid

figuur 2. structuur van de dermis